بانکداری الکترونیکی و ثبات تقاضای پول در ایران

بانکداری الکترونیک نوع خاصی از بانکداری است که جهت ارائه خدمات به مشتریان خود از یک محیط الکترونیکی مانند اینترنت استفاده می کند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی و ابزارهای پرداخت الکترونیکی رشدی چشم گیر را تجربه نمود. از این رو، در مطالعه حاضر با استفاده از داده های فصلی در دامنه زمانی 1391-1381 به تخمین تابع تقاضای پول پرداخته شده است و تأثیر حجم تراکنش ها از طریق پایانه های فروشگاهی و خودپردازها به عنوان نماد بانکداری الکترونیک بر تقاضای پول سنجیده شده است. در این مطالعه از سه روش راهگزینی مارکوف، الگوی خود توضیح برداری با وقفه های گسترده (ardl) و تصحیح خطای برداری (vecm) استفاده شده است. در روش راه گزینی مارکوف، تقاضای پول با شمول متغیرهای نرخ بهره و تولید ناخالص داخلی انتخاب شده است. نتایج تحقیق حاکی از معنی دار بودن متغیرهای مذکور در تابع تقاضای پول است. به علاوه، تابع تقاضای پول از یک فرم غیر خطی و یک مدل دو رژیمه تبعیت نموده است. در ادامه به کمک روشardl نیز وجود رابطه بلندمدت و کوتاه مدت بین متغیرها برازش شده است. نتایج به دست آمده از آزمون cusum و cusumq حاکی از وجود بی ثباتی در این تابع می‏باشد. لازم به توضیح است، به دلیل ایرادات وارد شده به آزمون های مرسوم ثبات توابع به روش غیرols، در این مطالعه برازش رابطه بلندمدت تقاضای پول با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری (vecm) و تعدیل و اصلاح شیوه محاسبه پسماندها در آزمون cusumمورد توجه قرار گرفته است؛ که نتایج حاکی از وجود ثبات در تابع تقاضای پول به هنگام ورود متغیر بانکداری الکترونیکی می باشد و استفاده از این مدل برای برآورد تابع تقاضای پول به وضوح بر سایر مدل‏های مورد بررسی مرجح است. بنابراین توجه به ابزارهای نوین بانکداری الکترونیکی به عنوان یکی از مولفه‏های تاثیرگذار، در برآورد تابع تقاضای پول و اعمال سیاست‏های پولی از سوی سیاست گزاران بیش از پیش ضروری به نظر می‏رسد.